بهترین جاذبه های گردشگری تبریز 【سال1402】❤️ + لیست 10 تایی

اگر قصد سفر به تبریز ، این شهر زیبا و دیدنی دارید در این مقاله با ما همراه باشید تا بهترین جاذبه های گردشگری تبریز را به شما معرفی کنیم.

شهر تبریز

تبریز سومین کلان شهر بزرگ ایران و مرکز آذربایجان شرقی است. این شهر جزو مهم ترین شهر های منطقه آذربایجان است و علاوه بر آن به عنوان بزرگ ترین قطب اقتصادی ، بازرگانی ، سیاسی ، اداری ، ارتباطی ، فرهنگی ، صنعتی و نظامی منطقه آذربایجان شناخته می شود. حدود نود درصد مردم این شهر آذری هستند و به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می کنند.

تاریخچه

این شهر یکی از قدیمی ترین شهر های ایران است. آثار تاریخ بسیاری از حفاری هایی که در این منطقه انجام شد به دست آمده که قدیمی ترین اثری که کشف شده مربوط به سالهای 722 تا 750 قبل از میلاد مسیح است و مربوط به کتیبه سارگن دوم یکی از پادشاهان آشوری است.

در زمان حمله مغول به ایران ، تبریز چند بار به محاصره در آمد اما با مقاومت مردم و سیاست حکام این ناحیه ، از حمله مغول در امان ماندند. در عصر قاجار نیز تبریز اهمیت زیادی داشت و مقر فرماندهی ولیعهدان این سلسله بود. همچنین قرار گرفتن این شهر در مسیر ایران و اروپا باعث شکوفایی هرچه بیشتر این شهر شد.

امروزه تبریز از مهم ترین شهر های کشور محسوب می شود.

بهترین زمان برای سفر به تبریز چه موقعی می باشد؟

آذربایجان شرقی از استان های بزرگ و پر جمعیت کشور محسوب می شود که در شمال غرب کشور واقع شده است. مساحت این استان45491 کیلومتر مربع و حدود 2.8 درصد از مساحت کل کشور را شامل می شود. شهر تبریز در غرب استان آذر بایجان شرقی و جنوب شرق جلگه تبریز قرار گرفته و از سمت شمال به کوه های پکه چین و عون بن علی و از شمال شرق به کوه های گوزنی و بابا باغی منتهی می شود. همچنین از سمت شرق به گردنه پایان و از طرف جنوب به دامنه کوه های رشته کوه سهند ،محدود شده است.

تبریز از شمال جنوب و شرق به سمت جبال کوهستانی و از غرب به دشت های هموار و صحرایی دشت تبریز و شوره زار های تلخه رود منتهی می شود.این موقعیت باعث شده است که شهر تبریز جلگه کوهستانی-صحرایی محسوب شود. این شهر از سردترین شهر های ایران است و آب و هوای خشک کوهستانی دارد.

میانگین دما در فروردین 10.5 درجه سانتیگراد ، در تیر 25.4 درجه سانتیگراد و در دی 2.5- درجه سانتیگراد است. متوسط بارندگی سالانه 288 میلی متر و متوسط روزهای بارش برف 31 میلی متر است.  بنابراین بهترین زمان برای سفر به این شهر زیبا ، در ماه های تابستان و اواخر بهار است.

بهترین جاذبه های گردشگری تبریز کدام اند؟

شهر تبریز به واسطه وجود بناهای تاریخی ، فرهنگی و طبیعی متعدد، یکی از اصلی ترین قطب های گردشگری کشور محسوب می شود و برای مسافران با هرگونه علاقه مندی امکانات و مکان های زیادی برای دیدن دارد. بدون شک مسافران دوست دارند از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز بازدید کنند و روزهای به یاد ماندنی ای ثبت کنند .در ادامه با بهترین جاذبه های گردشگری تبریز آشنا می شویم.

پارک ائل گلی

ائل گلی به معنی دریاچه مردم است که نام خود را پس از انقلاب از ایل گلی (دریاچه شاه ) به این اسم تغییر داده.

این مکان در زمان آق قویونلوها ایجاد و در زمان صفویان گسترش پیدا کرد. قهرمان میرزا (هشتمین پسر عباس میرزا) نیز این عمارت را تکمیل تر نموده و آن را به صورت یک گردشگاه سلطنتی برای دربار قاجار در آورده است. این مکان یکی از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز محسوب و گاها نماد شهر شناخته می شود.

• ائل گلی کجاست؟

ائل گلی در بخش اصلی شهر واقع شده است و به همین دلیل در نزدیکی اصلی ترین جاهای دیدنی تبریز قرار دارد. اگر گردشگر هستید ، می توانید پس از بازدید به سراغ مقبرة الشعرا بروید و سپس بازار قدیمی شهر را برای بازدید انتخاب کنید.

اگر قصد دارید با اتوبوس به این پارک بروید ، سوار اتوبوس خط 101 شوید. ایستگاهی در نزدیکی ائل گلی است و با کمی پیاده روی می توان به این پارک رسید.

آدرس : تبریز ، آزاد راه کنار گذر جنوبی تبریز

• عمارت ائل گلی توسط چه کسی ساخته شد؟

در وسط استخر ائل گلی بنایی هشت ضلعی و دو طبقه وجود دارد که در حال حاضر به عنوان رستوران استفاده می شود.

کاخ ائل گلی ابتدا خشتی بود و سپس در سال 1346 تخریب و ساختمان جدید جایگزین شد.هشتمین پسر عباس میرزا، قهرمان میرزا این بنا را گسترش داد و تبدیل به گردشگاه سلطنتی برای دربار قاجار شد.

مسیری در وسط استخر وجود دارد که انتهای آن به این بنا متصل می شود و در واقع امارت مذکور در وسط استخر و به صورت شبه جزیره قرار گرفته است.

• امکانات تفریحی این مکان کدام اند؟

در ورودی این پارک غذاخوری های بسیاری وجود دارند که اغلبشان محیط با صفایی دارند. هتل های زیادی در نزدیکی این پارک ساخته شده اند که یکی از مهم ترین آنها هتل پنج ستاره پارس ائل گلی است. این هتل 17 طبقه ، دارای رستوران گردان است. وجود هتل های مختلف در اطراف این پارک که ائل گلی تبدیل به مکانی شناخته شده و بین المللی شود.

از دیگر امکانات تفریحی و رفاهی ائل گلی می توان به قایق سواری ، مینی گلف ، مسیر مخصوص دوچرخه سواری فضای مخصوص کمپ  و درشکه سواری اشاره کرد.

همچنین در ائل گلی باغ وحشی با همین نام جای گرفته و امکانات تریحی دیگری نظیر سورتمه و وسایل بازی در آن دیده می شود.

بازار بزرگ تبریز

بازار تبریز بزرگ ترین مجموعه بازار به هم پیوسته و سرپوشیده جهان با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع و یکی از شاهکار های معماری ایران و یکی از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز است که در میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.

این بازار از بزرگترین و مهم ترین بازار های ایران و آسیا است. مجموعه بازار تبریز 20 راسته و بازار ، 35 سرا ،25 تیمچه ، یازده دالان و حدود5500 مغازه و 40 نوع صنف دارد.

• بازار تبریز کجاست؟

بازار تبریز از غرب به مسجد جامع مشرف است و از شرق به عالی قاپو و از شمال به بخش هایی از رودخانه میدان چایی منتهی می شود. بخش زیادی از مساحت بازار در جنوب و میدان چایی و در فاصله بین خیابان های شهدا ،دارایی ، چای کنار ، فردوسی، شهید مطهری و جمهوری قرار دارد.

ساعات کار این بازار از 10 تا17 می باشد.

• چرا معماری این بازار قابل توجه است؟

بازار تبریز به گونه ای ساخته شده که بخش بیرونی آن در هماهنگی با بافت شهری و به بنای معمولی شباهت دارد. علاوه بر این اهمیت بازار تبریز فقط به وسعت مربوط نمی شود و از نظر تسلط معماران در استفاده از آجر و سفال های اجری مهم است که باعث ایجاد فضای زیبا و سنتی ای شده است. یکی از ویژگی های خاص این بازار ، دریچه های موجود در مرکز طاق های ان است که خروج هوای گرم را فراهم می سازد. دیوار های ضخیم این سازه موجب حفظ حرارت در زمستان می شوند.

ارگ علیشاه

ارگ تبریز که اسم دیگر آن ارگ علیشاه است ،به بازمانده های ایوان جنوبی مسجد علیشاه تبریز گفته می شود و قدمتی 700 ساله دارد. این سازه تاریخی یکی از بلند ترین و قدیمی ترین دیوار های تاریخی کشور است و از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز محسوب می شود.

• ارگ تبریز کجاست؟

ارگ تبریز در مرکز شهر تبریز ، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی و در نزدیکی میدان ساعت است.

اگر با استفاده از اتوبوس می خواهید به این مکان بروید باید از خط اتوبوس تندروی شریعتی-آبرسان استفاده کنید. نزدیک ترین ایستگاه مترو نیز به این مکان، شهید محققی است.

• تاریخچه ارگ علیشاه

بنای نخستین ارگ به دوره ایلخانان باز می گردد که بنای اولیه با هدف ساخت مسجد ساخته شد. در سال های بعد با استفاده از دیوار های به جا مانده از بنای نخست ، قلعه ای نظامی ساخته شد و استفاده از این بنا به عنوان قلعه نظامی به ویژه در دوران قاجار تا پایان حکومت خود مختار آذربایجان مشهود بوده است. در زمان حکمرانی سلسله قاجار بنای نظامی تکمیل شد. در دوران پهلوی بخش های اضافه شده به دیوار نخست تخریب و بخش هایی نیز پس از انقلاب تخریب شد.

جنگل ارسباران

اگر به شهر تبریز سفر می کنید حتما باید از این جنگل زیبا دیدن کنید چراکه بدون شک از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز است طبیعت ناب این جنگل کمیاب است.

• چگونه می توانم به جنگل ارسباران بروم؟

هواپیما : بلیط هواپیما به مقصد تبریز بگیرید و بعد از این شهر، با کرایه‌ ماشین به منطقه ارسباران بروید.

قطار: سفری هیجان‌انگیز تا جلفا یا تبریز و باز هم ماشین‌سواری تا ارسباران.

اتوبوس: با یک بلیط اتوبوس به مقصد اهر می‌شود به ارسباران رسید. اگر این راه را انتخاب کنید مسیر کمتری را برای رسیدن به ارسباران طی خواهید کرد.

خودرو شخصی: در صورتی‌‌ که قصد سفر با ماشین خودتان را دارید، ابتدا باید به‌ سمت تبریز حرکت کرده و سپس از تبریز به‌ سمت کلیبر بروید.

• جغرافیای ارسباران

سازمان یونسکو ارس باران را به عنوان زیست کره معرفی کرده است. این زیست کره علاوه بر این که تحت تاثیر اقلیم مدیترانه ای قرار دارد ، در شعاع اقلیم های خزری و قفقازی نیز واقع شده و چون ارتفاع زیادی دارد آب و هوای متفاوتی در آن حاکم است.

کلیسای سنت استپانوس

کلیسای سنت استپانوس بعد از قره‌ کلیسا دومین کلیسای مهم ارامنه ایران به شمار می‌رود که مورد احترام تمام مسیحیان و حتی دیگر ادیان است. هر ساله ارامنه بسیاری از گوشه و کنار ایران به زیارت این مکان می‌روند.

• کلیسای سنت استپانوس کجاست؟

کلیسای سنت استاپونس یکی از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز است که در فاصله 17 کیلومتری جلفا در محلی به نام قزل وانگ یا صومعه سرخ  قرار دارد. این کلیسا در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان و در منطقه آزاد ارس قرار گرفته است و با کرانه جنوبی رودخانه ارس سه کیلومتر فاصله دارد.

• تاریخچه کلیسای سنت استپانوس

دربارهٔ تاریخ بنای کلیسا، اظهارات گوناگونی ابراز شده‌ است. عده‌ای آن را از بناهای اوائل مسیحیت، می‌دانند برخی چون تاورنیه بنای آن را به دوره صفویه نسبت می‌دهند.

• معماری کلیسای سنت استپانوس

بعد از رسیدن به کلیسا  اولین چیزی که نظرتان را جذب می کند، گنبد حجاری شده  کلیسا است . این کلیسا در میان حصاری سنگی و درون قلعه‌ای دژ مانند قرار گرفته که در زبان ارمنی به آن وانگ می‌گویند و دارای بارو، هفت برج نگهبانی و پنج پشت استوانه‌ای و سنگی است.

روی قسمت بیرونی دیوارهای کلیسا نقش‌ برجسته‌های متعددی از جمله سنگسار شدن استپانوس مقدس در ضلع شرقی، مصلوب شدن حضرت مسیح در ضلع غربی و عروج حضرت مسیح به چشم می‌خورد. در قسمت‌های مختلف کلیسا نیز تزئینات متنوعی به‌کار رفته است؛ به‌ گونه‌ای که نمای سنگی کلیسا پوشیده از حجاری و مقرنس‌کاری است. درون نمازخانه اصلی با نقاشی‌های زیبای گچی تزیین شده است.

مسجد کبود

در این شهر دیدنی و زیبا مسجدی با قدمت تاریخی بالا وجود دارد که بسیار از هر لحاظ با دیگر مکان ها متمایز است. مسجد کبود تبریز کبودی های زیادی از سختی ها و مشکلات زمانه دارد، اما با وجود این فراز و نشیب ها همچنان سرپا و سربلند است  به طوری که جزو بهترین جاذبه های گردشگری تبریز است.

• چگونه به مسجد کبود برویم؟

مسجد کبود را به راحتی می توانید در خیابان امام خمینی و گذشتن از میدان منصور به آن دسترسی داشته باشید.

این بنا همه روزه از ساعت 8 الی 5:30 عصر به روی علاقه مندان به هنر و تاریخ باز است.

• تاریخچه مسجد کبود

این مسجد به دلیل کاشی کاری های زیبایش طیف وسیعی از آبی تا لاجوردی شامل می شود، به مسجد کبود یا فیروزه ی اسلام معروف است.

باستان شناسان قدمت این بنای تاریخی را به سال 845 در زمان سلسله قراقویونلو ها نسبت داده اند. تبریز یکی از شهر هایی است که در طول تاریخ بر اثر زلزله های متعدد آسیب فراوانی به آن وارد شده و مسجد کبود هم با وجود استوار و محکم ماندنش از زلزله های تبریز در امان نمانده و بخش بسیاری مورد آسیب واقع شده است. در سال 1318 این مسجد مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.

• معماری مسجد کبود

عمده مصالح این بنا آجر است همچنین در قسمت هایی از آن سنگ های مرمر دیده می شود. تزئینات زیبای این بنا با کاشی های معرق و کتیبه هایی با خط ثلث و کوفی می باشد. معماری این بنا به گونه ای است که دارای گنبد خانه ای در مرکز است که توسط شبستان محصور شده است. معماری این بنا آن قدر شگفت انگیز است که در هر موقع از سال بخشی از این بنا مورد استفاده قرار می گرفته است.

مسجد جامع تبریز( مسجد کبیری)

مسجد جامع یک بنای تاریخی است که در دوران سلجوقیان ساخته شده است. اکثر بناهای تبریز از زلزله های متعدد در امان نمانده و دچار خرابی هایی شده اند این بنا نیز چند بار مورد بازسازی قرار گرفت.

• مسجد جامع تبریز کجاست؟

مسجد جامع تبریز در خیابان شهید مطهری، انتهای بازار تبریز، بخش جنوبی صحن مدرسه طالبیه و در حد فاصل مسجد حجت الاسلام و مسجد میرزا اسماعیل خاله اوغلی، واقع است و این بنا به گونه ای ساخته شده که از هر طرف توسط بازار بزرگ تبریز احاطه شده است.

• مسجد جامع در چه زمانی ساخته شد؟

طبق اسناد تاریخی موجود، مورخان و باستان‌ شناسان، زمان ساخت این بنا را به دوران حکومت پادشاهان سلجوقی (قرون پنجم تا ششم هجری) نسبت داده‌اند.

• معماری مسجد جامع

با وجود زیبایی و شکوه این بنای تاریخی، به وضوح می‌توان بی‌آلایشی ، سادگی و عدم تجمل‌گرایی بیش از حد را در این مکان مقدس مشاهده کرد. به طوری که اثری از کاشی کاری و حجاری در هیچ یک از بخش‌های آن نخواهید یافت.

پس از زلزله در سال1193 این بنا آسیب هایی دید و مصادف با دوران آغازین پادشاهی قاجار، فردی به نام حسینقلی خان دنبلی که از حاکمان وقت این دیار به شمار می‌آمد، این مسجد کهن را مورد ترمیم و بازسازی قرار داده و مسجد کنونی را احداث کرده است.

البته قابل ذکر است که به دلیل فقدان ساختمان اولیه مسجد جامع و مستندات تاریخی ، نمی توان تاریخ ساخت و نام بانی عمارت را تعیین کرد.

مقبرة الشعرای تبریز

یکی از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز ، مقبرة الشعرا  است. این بنا که یادبودی از شاعران و ادیبان تاریخ این شهر در گورستان خرساب است، به‌ عنوان نماد تبریز نیز شناخته می‌شود. در این مکان شاعرانی مانند اسدی طوسی، خاقانی شروانی و شهریار دفن شده‌اند.

• مقبرة الشعرای تبریز کجاست؟

مقبرة الشعرا در محله سرخاب تبریز واقع شده است.

برای رفتن به مقبرة الشعرا باید به میدان منجم تبریز بروید،از طریق این میدان به‌ راحتی به خیابان ثقة الاسلام دسترسی پیدا خواهید کرد. با رفتن به بلوار ۲۹ بهمن و سپس خیابان امام خمینی و بعد از گذر از مسجد کبود به خیابان ثقة الاسلام می‌رسید.

ساعات بازدید این مجموعه از 8:30 تا 18 است.

• مقبرة الشعرا چه زمانی ساخته شد؟

در دهه ۵۰ به یاد و خاطره ادیبان و بزرگان مدفون در مقبرة الشعرا یادبود فعلی ساخته شد. در شهریور ماه ۱۳۵۰ آگهی دعوت به مسابقه طرح یاد بود مقبرة الشعرا از سوی انجمن آثار تاریخی ایران و ادارات فرهنگ و هنر وقت به روزنامه‌های کیهان و اطلاعات و مجله یغما فرستاده شد و از میان طرح‌های ارسالی، طرح پیشنهادی غلامرضا فرزانمهر انتخاب و عملیات عمرانی آن آغاز شد.

روستای کندوان

شهرت اصلی روستا به خاطر خانه هایی است که همانند لانه زنبوری در دل کوه های آتش فشانی سهند جای گرفته است.

این بافت سنتی با ساخت خانه های مدرن تر گسترش یافته است. این روستا بیشتر از 7000 سال قدمت دارد و به خاطر سبک معماری خاصش در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

برخی این روستا را با روستای کاپادوکیه در ترکیه مقایسه می کنند ولی تفاوت این دو روستا در این است که کاپادوکیه خالی از سکنه شده ولی هنوز حدود 117 خانوار در کندوان زندگی می کنند. حتما از این مکان بازدید کنید چرا که یکی از بهترین جاذبه های گردشگری تبریز است.

• چگونه به روستای کندوان بروم؟

روستای کندوان در فاصله 65 کیلومتری تبریز و 18 کیلومتری شهرستان اسکو در میان دره ای در کنار رودخانه کندوان واقع شده است. این روستا در دامنه شمالی ارشد داغ و ناحیه غربی رشته کوه سهند واقع شده است.

پل قاری

شهر تبریز پل های تاریخی زیادی دارد. یکی از این پل ها بر فراز رودخانه میدان چایی یا همان مهرانه رود قرار دارد که درست از میانه شهر تبریز عبور کرده و آن را به دو نیمه بالا و پایین تقسیم می کند. این پل که پل قاری نامیده می شود و در میان تبریزی ها به قاری کورپوسی مشهور است در واقع حلقه اتصال بالا و پایین شهر است.

سنگ و آجر مصالح اصلی سازنده پل تاریخی و زیبای قاری هستند.این پل بیشتر به سرستون های قوچی شکل و زیبای خود مشهور است. پایه های پل سنگی است و با گذشت بیش از یک قرن هنوز سالم و استوار است.

• پل قاری کجاست؟

این پل در خیابان ثقة السلام تبریز قرار دارد.

راه های سفر به شهر تبریز کدام اند ؟

راه های سفر به تبریز

برای رسیدن به شهر تبریز راه های هوائی ، ریلی و زمینی موجود است. فرودگاه بین المللی شهید مدنی تبریز (واقع در شمال غرب ) که از جمله فرودگاه های بزرگ کشور محسوب می گردد ، روزانه چندین پرواز رفت و برگشت به تهران ، مشهد ، اصفهان ، شیراز ، بندر عباس ، کیش و… دارد.

راه آهن تبریز ( واقع در منتهی الیه غرب شهر ) نیز از قدیمی ترین ایستگاه های راه آهن کشور است و روزانه شاهد حرکت چندین راه قطار رفت و برگشت می باشد.

در مورد مسیر های زمینی ، سه جاده جهت ورود و خروج به شهر ، وجود دارد :

• مسیر شمال غربی که از نزدیکی فرودگاه به شهر هالی شمالی و شمال غربی استان منتهی می گردد. مانند: جلفا و خوی
• مسیر جنوب غربی که به طرف شهر های جنوبی استان منتهی می گردد . مانند : روستای تاریخی کندوان ، ارومیه و شهر های استان کردستان
• جاده شرقی که مسافران استانهای تهران  البرز ، قزوین ، زنجان و اردبیل را از طریق میدان امام علی به شهر می رساند.

حمل و نقل در تبریز چگونه است؟

• اتوبوس رانی در تبریز

اتوبوس ها در شهر تبریز به دو نوع اتوبوس های تندرو ( بی آر تی ) و اتوبوس های خطی تقسیم می شوند. اتوبوس های تندرو در چهار جهت اصلی شهر در مسیر های میدان راه آهن تا میدان بسیج ، مسیر چهارراه آبرسان تا چهارراه شریعتی ، مسیر میدان راه آهن تا پل کابلی و مسیر میدان آذربایجان تا چهارراه نادر فعال می باشند.

اتوبوس های خطی تبریز شامل 75 اتوبوس است که در مسیر های مختلف شهر رفت و آمد دارند.هزینه استفاده از هردو نوع اتوبوس متغیر و پرداخت فقط از طریق کارت های اتوبوس انجام می شود.

• تاکسی رانی در تبریز

مانند بسیاری از شهر های بزرگ ، تاکسی های شهری در سیستم حمل و نقل عمومی وجود دارند. تاکسی ها با رنگ زرد و تابلوی تاکسی قابل شناسایی هستند.

• مترو شهر تبریز

با توجه به ترافیک سنگین کلان شهر ها ، استفاده از مترو بهترین روش برای جا به جایی است. پروژه بزرگ متروی شهر تبریز در دست انجام است و فقط یکی از 5 خطوط مترو تکمیل شده و قابل استفاده است. این خط در طول مسیر خود از ایستگاه ائل گلی ،29 بهمن ، دانشگاه ، آبرسان ،میدان ساعت و… گذر می کند. ساعت فعالیت مترو از 6:30 تا 21:00 شب است.

سوغات تبریز چه چیزهایی است؟

سوغات خوراکی تبریز

• شیرینی نوقا
• شیرینی اریس
• قرابیه تبریز
• باقلوا
• شیرینی کنجدی
• شیرینی لطیفه تبریزی
• حلوا بزرک
• راحت الحلقوم
• ایشلی کوکه
• چورتمه
• لوز
• رشته خطایی
• مربای گل سرخ
• عسل سهند
• آجیل و خشکبار
• پنیر لیقوان

سوغات صنایع دستی تبریز

• چرم تبریز
• قالی تبریز
• ورنی بافی
• نقره کاری
• قلم زنی
• منبت کاری
• گلیم بافی
• سفال و سرامیک

کلام آخر

ممنون از اینکه با سایت تاپتنا همراه بودید. امید است این مقاله برای شما مفید بوده باشد و شماره به سفر به این شهر دیدنی و زیبا علاقه مند کرده باشد. اگر قصد سفر به شهر تبریز دارید می توانید از مقاله بهترین هتل های تبریز نیز استفاده کنید.